تاریخچه بوکس ایران و جهان
تاریخچه بوکس
بوکس ورزشی است که در آن حملات و دفاع تنها با مشت صورت می گیرد. بوکسورها دستکش می پوشند و تعداد راندها از سه تا پانزده وقت سه دقیقه ای متغیر است. بین هر دو راند یک دقیقه استراحت وجود دارد
و مسابقه در یک رینگ مربع که با چهار طناب محصور شده است برگزار می گردد.
ریشه این ورزش به سال 1500 قبل از میلاد مسیح و در منطقه مدیترانه برمی گردد که بعدها و در اوایل قرن هجدهم میلادی در کشور انگلستان دوباره ظاهر گشت. البته تا آغاز قرن بیستم میلادی، استفاده از دستکش مجاز نبود و هیچ قانونی خاصی هم در آن وجود نداشت. در سال 1839، اولین قانون این رشته ورزشی تدوین گردید. در این قوانین (که در سال 1853 اصلاح گردیدند) تصویب شد که این ورزش در یک رینگ مربع شکل 24 فوتی که با طناب محصور شده باشد انجام گردد. تمامی قوانین ورزش بوکس با الهام از اولین مقررات تدوین شده آن باقی ماند به جز آنکه بوکسور ناک دان شده مجبور بود با اختیار خود تسلیم شده وبه روی زمین قرار بگیرد و ضربات لگد، هل دادن، ضربات سر و ضربات به قسمت های زیر کمربند حریف، ممنوع اعلام شدند.
در سال 1867، قوانین Marquess به جامعه قهرمانی آمریکا موسوم به Johnl معرفی گردید. از بزرگترین فایترهای بوکس جایزه بزرگ لندن تا تغییر مقررات آن می توان به سولیوان اشاره کرد. اولین رقابتهای قهرمانی جهان، با پیروزی فردی به نام جیمز جی کوربت معروف به جیم جنتلمن همراه بود که توانست در سال 1892، سولیوان را شکست دهد.
بعد از پایان جنگ جهانی دوم، این ورزش به سرعت در شرق آسیا و در دهه 1950 در سراسر آفریقا گسترده شد. در نیمه دوم قرن بیستم میلادی، این رقابتها تنها در رده سنگین وزن ها انجام می شد اما در سال 1904، ورزش بوکس سرانجام به المپیک هم راه یافت. در دهه 1920، اولین جرقه های پیشرفت و شهرت این ورزش در جهان زده شد و البته در این میان رقابت در رده های سنگین وزن معروفیت و محبوبیت بیشتری در بین علاقمندان داشت.
در این زمان، فردی به نام (جک دمپسی) بت مردم محسوب می شد. در اوایل قرن نوزدهم و با گسترش بوکس آماتور، قانون ناک اوت یا همان شمارش ده ثانیه ای برای بوکسور به زمین افتاده و همچنین چند قانون دیگر تصویب و اصلاح گردید.در حال حاضر، در بوکس حرفه ای، بسیاری از فایترها امتیازهایبسیاری را از ناک اوت کردن حریفان خود میاندوزند.
تاریخچهٔ بوکس در ایران
معروف است که هوارد باسکرویل از آمریکا که به عنوان مدرس کالج آمریکایی (مدرسه مموریال) در تبریز منصوب شده بود، نخستین کسی است که ورزش بوکس را به ایران آورد. او بعدها با مشروطه‌خواهان ایران همراه شد و در جریان جنبش مشروطه و تلاش برای شکستن محاصرهٔ تبریز در این شهر کشته شد. شایان ذکر است در دوره ای که نفت در ایران کشف شد و مهندسین و کارگران اروپایی وارد ایران شدندو با مسابقه برگزار کردن بوکس باعث آشنایی بیشتر مردم با این ورزش شدند سالهایی که صنعت سینمای ایران ترقی کرد جوانان روی پرده سینما این ورزش را دیده و با خود تمرین می‌کردند چند نفری هم که در آن سالها برای تحصیل به خارج رفته بودند با این ورزش آشنا شدند. در سال ۱۳۱۴ یک مهندس اهل چک اسلواکی موسوم به فایت که مأمور ایران در کمپانی اشکودا در تهران شده بود وارد ایران شد. فایت یکی از قهرمانان معروف سنگین وزن اروپا بود و یک بار هم ماکس شملینگ آلمانی را مغلوب کرده بود. چند نفر از علاقه‌مندان در آن دوران نزد او مشغول به تمرین شدند که آقایان ناطقی (محصل مدرسه نظام) و استوار زنگنه پور از جمله این افراد بودند.
در همین سالها در بعضی از شهرهای ایران جوانان به این ورزش آشنا شدند برای مثال در مشهد منوچهر مهران و حسین بنایی و چند نفر دیگر نزد یک نفر آلمانی مهندس برق به تمرین این فن مشغول بودند.
از سال ۱۳۱۸ که به دستور رضا شاه مسابقات قهرمانی کشور رشته‌های مختلف ورزشی شروع شد تا سال ۱۳۲۴ این ورزش جزء برنامه نبود. علت اصلی نبودن وسائل و مربی و نبودن مقررات لازم بود. بالاخره در سال ۱۳۲۳ این ورزش مورد توجه اداره تربیت بدنی واقع شد و برای اولین دفعه به طور رسمی جزء برنامه مدارس و دانشکده‌ها شد. این مسابقه با وسائل و قضاوت آمریکایی‌ها و «محمد پور» و «عبدالله نادری» انجام شد. در سال ۱۳۲۴ برای اولین بار با کمک اولیای ارتش آمریکایی مقیم ایران و با واگذاری مقدار کافی وسائل و قضاوت و لوازم مورد احتیاج مسابقه دستجات آزاد انجام شد.
در المپیک ۱۹۴۸ لندن که ایران برای نخستین بار در المپیک شرکت داشت. بوکسورها نیز به مسابقات اعزام شدند که به موفقیتی دست نیافتند. بوکس در ایران پس از فعالیتی ۳۴ ساله با پیروزی انقلاب تعطیل شد. البته هیچ قانون یا فرمان رسمی یا فتوای مذهبی مشخصی مطرح نشد. این رشته در سال ۱۳۶۸ دوباره راه‌اندازی شد و احمد ناطق نوری که چندین سال نمایندگی مجلس را بر عهده داشت، ریاست فدراسیون آن را برعهده گرفت؛ اما همچنان مورد بی‌توجهی مسئولان حکومت قرار داشته‌است، به طوری‌که تنها پخش مستقیم تلویزیونی این رشته به دیدار فینال وزن ۹۱- کیلو بازی‌های آسیایی دوحه بین علی مظاهری و حریف سوریه‌ای بازمی‌گردد. به گفتهٔ احمد ناطق نوری که همچنان (۱۳۹۵) ریاست فدراسیون را بر عهده دارد مقامات عالی جمهوری اسلامی از جمله سید علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی و حسین‌علی منتظری قائم مقام سابق رهبری با این رشته مخالف بوده‌اند هرچند دستوری مبنی بر ممنوعیت آن نداده‌اند: «ایشان خامنه‌ای یکی دو بار از اینکه بنده در بوکس هستم گلایه کردند و به اخوی ما [گفتند] که این احمد آقای شما چرا رفته بوکس را گرفته‌است. من به ایشان -اخوی‌مان- گفتم به ایشان بگویند اگر حرام است من دیگر انجام نمی‌دهم. یک بار هم در یک جمع عمومی گفتند من نمی‌دانم این آقای ناطق مجوز فدراسیون بوکس را از کجا گرفت. چون ممنوع نشده بود که مجوزش را بگیرم. یک عده بی‌خودی ۱۰ سال تعطیلش کرده بودند. آقای منتظری گفته بود: «این چه ورزشی است؟ وحشی‌گری است. ببندیدش.» یک عده آمدند بستند. فتوا هم نداده بود. در یک جمعی گفته بود.»